AI là gì? Tổng quan về ngành và cơ hội nghề nghiệp

Theo sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng được ứng dụng phổ biến trong các lĩnh vực của đời sống và trở thành nhân tố chính trong cuộc “chạy đua” của các tập đoàn công nghệ toàn cầu. Nhiều câu hỏi được đặt ra là: AI là gì? AI hoạt động như thế nào? Cơ hội nghề nghiệp ngành này ra sao? Cùng VTC Academy Plus tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

AI là gì?

Trí tuệ nhân tạo (AI, tên gọi đầy đủ: Artificial Intelligence) do Nhà khoa học máy tính người Mỹ, John McCarthy định nghĩa lần đầu vào năm 2004 như sau: “Công nghệ AI là kỹ thuật tạo ra các máy móc có trí thông minh như con người, đặc biệt là các chương trình máy tính thông minh”.

Trí tuệ nhân tạo là một nhánh của ngành Khoa học máy tính liên quan đến việc xây dựng các máy tính thông minh có khả năng thực hiện các tác vụ như một con người. Hay nói cách khác, Trí tuệ nhân tạo mô phỏng khả năng giải quyết vấn đề và ra quyết định của bộ óc con người. Nhìn chung, AI là một ngành rộng và có liên quan đến các ngành như Khoa học máy tính, Tâm lý học, Ngôn ngữ học, Toán học, Sinh học và Kỹ thuật.

Trí tuệ nhân tạo hoạt động như thế nào?

Trên thực tế, AI được hoàn thiện bằng việc nghiên cứu cách mà não bộ của con người suy nghĩ, học hỏi, ra quyết định và làm việc. Các kỹ sư AI sẽ sử dụng thuật toán và các ngôn ngữ lập trình Trí tuệ nhân tạo để tạo ra các mô hình mẫu dựa trên lịch sử dữ liệu của người dùng.

Các mô hình mẫu này sau đó sẽ bắt đầu đưa ra dự đoán về các trạng thái trong tương lai như việc trò chuyện hay thực hiện các nhiệm vụ ngẫu nhiên. Bằng cách này, một chatbot được cung cấp các ví dụ về các cuộc trò chuyện văn bản có thể học và tạo ra các cuộc trao đổi sống động như thật. Đó là những cách sử dụng phổ biến và quen thuộc với hầu hết tất cả mọi người, ngoài ra AI còn có thể làm được nhiều hơn thế nữa.

Hiện nay, mặc dù Trí tuệ nhân tạo đã có thể đảm nhiệm các nhiệm vụ của con người, nhưng vẫn còn nhiều việc mà AI chưa thể làm được, ví dụ như biểu thị trí tuệ cảm xúc và cũng không thể đặt ra vấn đề và tìm cách giải quyết vấn đề. Thế nên con người vẫn phải thực hiện nhiều loại hình công việc khác.

Công nghệ AI có những loại nào?

Arend Hintze – một trợ lý giáo sư về Sinh học tích hợp và Khoa học máy tính và Kỹ thuật tại Đại học Bang Michigan (Mỹ), giải thích trong một bài báo trên Government Technology có tên Understanding the Four Types of Artificial Intelligence rằng AI có thể được phân thành bốn loại như sau:

• Loại 1 – Công nghệ AI phản ứng: Các hệ thống AI này không có bộ nhớ và hoạt động cụ thể. Ví dụ là Deep Blue, chương trình cờ vua của IBM có thể xác định các quân cờ trên bàn cờ và đưa ra dự đoán, nhưng nó lại không có trí nhớ nên không thể sử dụng kinh nghiệm trong quá khứ để thông báo cho những quân cờ ở tương lai.
• Loại 2 – Công nghệ AI với bộ nhớ hạn chế: Khác với AI phản ứng, các hệ thống AI này có bộ nhớ, vì vậy chúng có thể sử dụng kinh nghiệm trong quá khứ để thông báo cho các quyết định trong tương lai. Ví dụ là một số chức năng ra quyết định trên ô tô tự lái được thiết kế theo cách này.
• Loại 3 – Lý thuyết tâm lý: Lý thuyết tâm lý là một thuật ngữ tâm lý học. Khi được áp dụng cho AI, hệ thống sẽ có trí thông minh của con người để hiểu được cảm xúc. Loại AI này sẽ có thể suy ra ý định của con người và dự đoán hành vi, một kỹ năng cần thiết để các hệ thống AI trở thành con người.
• Loại 4 – Tự nhận thức: Nghĩa là các hệ thống AI có ý thức về bản thân và hiểu được trạng thái hiện tại của nó. Loại AI này vẫn chưa tồn tại.

Ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong đời sống

Trong cuộc sống hiện đại, con người thường sử dụng công nghệ Trí tuệ nhân tạo để tiết kiệm thời gian làm việc và giảm rủi ro trong lao động.Trí tuệ nhân tạo có thể được ứng dụng trên nhiều lĩnh vực trong cuộc sống như vận tải, sản xuất, y tế, giáo dục, truyền thông, các ngành dịch vụ,… Một số ứng dụng nổi bật của AI trong thực tế có thể kế đến như:

Hỗ trợ tìm kiếm bằng giọng nói

Trong các thiết bị tivi và điện thoại thông minh. Bạn chỉ cần đưa ra những mệnh lệnh đơn giản là các yêu cầu tìm kiếm của bạn sẽ được sẽ được đáp ứng nhờ vào công nghệ AI.

Hệ thống chatbot

Trên các trang web thương mại điện tử, ứng dụng nhắn tin như Facebook Messenger sẽ có hệ thống chatbot giúp con người trả lời các câu hỏi thường gặp (FAQ) về tư vấn bán hàng hoặc định hướng hành vi cho người dùng để họ tương tác trên các trang web và nền tảng truyền thông xã hội.

Trợ lý ảo

Với sự trợ giúp của các trợ lý ảo Siri của Apple, Google Assistant của Google , Alexa của Amazon… Người dùng có thể việc điều khiển bằng giọng nói như nhắc nhở, soạn, đọc, gửi tin nhắn, thông báo về thời tiết, thiết lập các cuộc hẹn hay tìm kiếm thông tin…

Thị giác máy tính

Công nghệ AI cho phép lấy dữ liệu có ý nghĩa từ hình ảnh kỹ thuật số, video và cung cấp các thông tin và kết quả. Được hỗ trợ bởi mạng nơ-ron phức hợp, thị giác máy tính có các ứng dụng trong việc gắn thẻ ảnh trên mạng xã hội, chụp ảnh X quang trong chăm sóc sức khỏe.

Xe tự lái

Nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo, việc điều khiển các phương tiện giao thông giờ đây không còn là vấn đề với con người. Ngoài ra, công nghệ AI được sử dụng trong giao thông vận tải để quản lý giao thông, dự đoán độ trễ chuyến bay và giúp vận chuyển đường biển an toàn và hiệu quả hơn.

Ngoài ra, AI còn giúp các lĩnh vực quảng cáo xác định đối tượng khách hàng dựa trên hành vi, sở thích và các kết quả tìm kiếm của người tiêu dùng trong quá khứ.

Cơ hội nghề nghiệp ngành Trí tuệ nhân tạo

Sau đại dịch Covid – 19, tầm quan trọng của công nghệ số đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo ngày càng được khẳng định, nhất là trong lĩnh vực giáo dục và sản xuất. Báo cáo việc làm của Diễn đàn kinh tế thế giới năm 2022 cho thấy công nghệ số trong đó có AI được áp dụng cho tất cả nền công nghiệp và quốc gia khác nhau.

Tại Việt Nam hiện nay, theo ông Trần Trung Hiếu, Founder – CEO nền tảng công nghệ tuyển dụng TopCV, nguồn cung nhân sự ngành AI mới chỉ đáp ứng 10% nhu cầu tuyển dụng của thị trường trong nước, chưa kể thị trường nước ngoài còn rất nhiều cơ hội. Chính vì sự khan hiếm nhân sự này, mức lương ngành trí tuệ nhân tạo đã lọt top 10 công việc có mức lương cao trung bình tháng cao nhất trong lĩnh vực IT, trung bình từ 38 – 132 triệu đồng / tháng (theo TopDev – 2021).

Cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi ra trường rất đa dạng. Một số vị trí công việc mà các bạn học Trí tuệ nhân tạo ra trường có thể ứng tuyển:

Kỹ sư Trí tuệ nhân tạo

Kỹ sư AI chịu trách nhiệm phát triển các ứng dụng và hệ thống mới sử dụng AI để cải thiện hiệu suất và hiệu quả, đưa ra quyết định tốt hơn, cắt giảm chi phí và tăng lợi nhuận.
Kỹ sư AI có thể chuyên về các lĩnh vực khác nhau như Học máy (Machine Learning) hoặc Học sâu (Deep Learning) vốn có nguồn gốc từ AI. Học máy dựa trên các thuật toán và ra quyết định, trong khi Học sâu dựa trên mạng nơ-ron.

Chuyên viên Khoa học dữ liệu (Data Scientist)

Data Scientist là người đưa ra các dẫn chứng từ dữ liệu; sau đó đề xuất các giải pháp liên quan đến các vấn đề kinh doanh khác nhau. Từ đó, tìm cách tối ưu hóa hiệu suất và thu thập thêm thông tin kinh doanh cho tổ chức.
Để làm được điều này, Data Scientist phải thực hiện các quá trình phân tích thống kê; khai thác và truy xuất dữ liệu trích từ một lượng dữ liệu lớn hơn; nhằm xác định các xu hướng và thông tin quan trọng khác. Công việc này đòi hỏi bạn phải đầu tư nhiều chất xám luôn cập nhật các công nghệ để áp dụng vào việc xử lý dữ liệu lớn (Big Data).

Chuyên viên Phân tích dữ liệu (Data Analyst)

Công việc của Data Analyst là giúp những bộ phận khác đưa ra quyết định đúng đắn bằng việc phân tích các dữ liệu thô đã được thu thập. Mặc dù Data Science là một lĩnh vực rộng lớn, nhưng vai trò này của các nhà phân tích dữ liệu trong ngành AI là một trong những vai trò quan trọng nhất.
Các nhà phân tích dữ liệu cần nắm vững các kiến thức bao gồm các phương pháp quản lý, phân tích và lưu trữ. Ngoài ra, Data Analyst còn cần các kỹ năng cần thiết để truyền đạt hiệu quả các phát hiện trong quá trình phân tích một cách trực quan.

Kỹ sư học máy (Machine Learning Engineer)

Mặc dù công việc này không phải là một vị trí cho người mới bắt đầu, nhưng con đường trở thành một kỹ sư học máy có thể là một con đường tiềm năng. Các kỹ sư học máy đóng vai trò là thành viên quan trọng của nhóm khoa học dữ liệu. Nhiệm vụ của họ liên quan đến việc nghiên cứu, xây dựng và thiết kế Trí tuệ nhân tạo chịu trách nhiệm cho việc học máy, duy trì và cải tiến các hệ thống AI hiện có.
Thông thường, một kỹ sư học máy cũng sẽ đóng vai trò là người giao tiếp quan trọng giữa các thành viên khác trong nhóm khoa học dữ liệu, làm việc trực tiếp với các Data Scientist, những người phát triển các mô hình xây dựng hệ thống AI và những người xây dựng và vận hành chúng.

Tất nhiên, để có được việc làm với mức lương đáng mơ ước như ở trên đã đề cập thì việc bạn phải chăm chỉ học tập và không ngừng trau dồi những kỹ năng của bản thân là điều vô cùng quan trọng. Hãy bắt đầu với việc tìm cho mình trường đào tạo Trí tuệ nhân tạo tốt để gửi gắm tương lai. Công việc này cũng đòi hỏi bạn phải luôn cập nhật những xu hướng mới về công nghệ. Bởi AI nói riêng và Công nghệ thông tin nói chung là ngành luôn không ngừng biến đổi. Nếu không cập nhật, bạn sẽ bị tụt hậu và không thể phát triển sự nghiệp của mình.

Sau khi tìm hiểu Trí tuệ nhân tạo là gì, các bạn trẻ mong muốn theo đuổi ngành này trong tương lai có thể tham khảo khóa học Trí tuệ nhân tạo tại VTC Academy Plus do Học viện Công nghệ thông tin và Thiết kế VTC (VTC Academy) phát triển – chương trình liên thông quốc tế với cơ hội du học chuyển tiếp tại các quốc gia công nghệ hàng đầu: Canada, Pháp, Singapore, Nhật,… VTC Academy là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực đào tạo ngành Trí tuệ nhân tạo hàng đầu Việt Nam hiện nay với nhiều chương trình được thiết kế đa dạng và phù hợp với mọi đối tượng, mọi nhu cầu học.

Chương trình liên thông quốc tế ngay tại nước VTC Academy Plus được xây dựng bài bản, chuyên sâu, chất lượng với đội ngũ giảng viên là chuyên gia trong ngành, trở về từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada… Hơn thế nữa, giáo trình giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh sẽ đảm bảo sau khi tốt nghiệp, học viên đạt trình độ ngoại ngữ tương đương IELTS 6.0 đủ điều kiện để du học liên thông tại hệ thống các đối tác giáo dục của Học viện trong tương lai Đặc biệt, 100% học viên sau khi tốt nghiệp được cam kết hỗ trợ giới thiệu việc làm và được các doanh nghiệp uy tín trong và ngoài nước như: LadiPage, BAP Software, Co-Well…

Xem thêm bài viết: Trí tuệ nhân tạo cần học những gì?